Bordro Nasıl Hazırlanır? İşverenler İçin Kapsamlı Rehber

Bordro Nasıl Hazırlanır? İşverenler İçin Kapsamlı Rehber

Bordro hazırlamak, her işletme için hem yasal bir zorunluluk hem de düzenli çalışan ilişkileri kurmanın temel adımlarından biridir. Özellikle KOBİ’ler, insan kaynakları birimi bulunmayan şirketler ve yeni kurulan işletmeler için bordro hazırlama süreci karmaşık ve zaman alıcı olabilir.

Bu yazıda, bordro nedir, bordro nasıl hazırlanır, nelere dikkat edilmeli ve süreci nasıl kolaylaştırabilirsiniz, adım adım anlatıyoruz.

Bordro Nedir?

Bordro, bir çalışanın belirli bir dönemde yaptığı işin karşılığı olarak hak ettiği ücret, kesintiler, vergi ve sigorta primleri gibi kalemlerin detaylı bir şekilde yer aldığı yasal bir belgedir.

İşveren açısından bordro, mali kayıt ve yasal yükümlülüklerin yerine getirildiği önemli bir evraktır. Çalışan içinse hak edişinin somut bir kanıtıdır.

Bordro Hazırlama Süreci Neleri Kapsar?

Bordro hazırlama süreci, belirli adımların sistemli bir şekilde yürütülmesini gerektirir. 7 temel adımda sizin için detaylandırdık:

1. Çalışan Bilgilerinin Toplanması

Bordro hazırlamanın ilk adımı, çalışan özlük bilgilerinin güncel ve eksiksiz olmasıdır.

• T.C. kimlik numarası
• SGK sicil numarası
• İşe giriş tarihi
• Net ya da brüt maaş bilgisi
• Vardiya, mesai ve izin bilgileri

Bu bilgiler olmadan bordro hesaplama işlemleri hatalı olabilir.

2. Çalışma Günlerinin ve Fazla Mesailerin Hesaplanması

Çalışanın o ay kaç gün çalıştığı, resmi tatil, eksik gün, fazla mesai ve hafta tatili gibi durumlar hesaplanır.

Fazla mesai ücreti, İş Kanunu'na göre saatlik ücretin %50 artırılmış haliyle hesaplanır.

3. Brüt Ücret Üzerinden Bordro Hesaplaması

Bordroda genellikle brüt maaş esas alınır. Brüt ücret üzerinden aşağıdaki kalemler hesaplanır:

• SGK işçi primi kesintisi (%14)
• İşsizlik sigortası primi (%1)
• Gelir vergisi dilimi
• Damga vergisi

Bordro hesaplama burada teknikleşir. Hatalı bir kesinti, çalışana eksik ödeme yapılmasına yol açabilir.

4. Net Ücretin Belirlenmesi

Tüm kesintiler çıkarıldıktan sonra çalışanın eline geçecek olan net ücret bulunur.

Net maaş = Brüt maaş - Tüm kesintiler

5. Yasal Kesintilerin Kurumlara Bildirilmesi

Bordro hazırlandıktan sonra, hesaplanan SGK primleri ve vergi kalemleri, ilgili devlet kurumlarına yasal süreler içinde bildirilmelidir. Bildirimin eksiksiz yapılmaması durumunda cezai yaptırımlar ile karşılaşılabilir.

6. Bordronun Yazılı Olarak Düzenlenmesi ve Arşivlenmesi

Bordro bir PDF ya da fiziksel belge olarak hazırlanır. Her çalışanın imzası alınarak arşivlenmeli, talep durumunda ibraz edilebilir olmalıdır.

7. Bordroda Otomasyon Kullanımı

Geleneksel yöntemlerle bordro hazırlamak zaman alıcı ve hata yapmaya açık bir süreçtir. Bu nedenle günümüzde birçok işletme bordro yazılımı kullanmaya başlamıştır.

Dijital insan kaynakları yönetimi yazılımları sayesinde;

• Veriler otomatik çekilir
• Bordro hataları minimize edilir
• Tek tuşla bordro hazırlanabilir
• Yasal mevzuata göre güncellenmiş formatta çıktı alınabilir.

Bordro Hazırlarken En Sık Yapılan Hatalar

Bordro hazırlama süreci detaylı ve teknik bir yapıya sahiptir.Küçük gibi görünen bazı hatalar, ileride hem yasal cezalarla hem de çalışan güveni kaybıyla sonuçlanabilir. İşte bordro hazırlarken en sık karşılaşılan hatalar:

Yanlış Vergi Dilimi Uygulanması

Çalışanların gelir vergisi oranı, yıl içerisinde elde ettikleri gelire göre değişiklik gösterir. Ancak birçok işletme, bu değişimi zamanında sistemine yansıtmaz. Çalışana ya eksik ödeme yapılmasına ya da fazla vergi kesilmesine neden olur.

Yanlış vergi dilimi uygulamak, sadece çalışanla yaşanacak güven sorununa değil, aynı zamanda vergi dairesi tarafından uygulanabilecek denetim ve cezalara da yol açabilir.

Eksik Gün veya Mesai Hataları

Bordroda, o aya ait çalışma günleri, eksik günler, resmi tatiller ve varsa fazla mesai saatleri doğru hesaplanmalıdır. Özellikle fazla mesainin doğru oranda (%50 artırımlı) yansıtılmaması çalışanlar için ciddi hak kaybı oluşturabilir.

Bu tür hatalar yalnızca bordroyu değil, SGK bildirimi ve işçinin yıllık izin hesabı gibi diğer süreçleri de olumsuz etkiler.

SGK Prim Oranlarının Eski Verilerle Hesaplanması

SGK prim oranları veya asgari ücret gibi bazı temel parametreler her yıl değişir. Eğer kullanılan bordro hesaplama sistemi güncel değilse, hatalı prim hesaplamaları yapılabilir. Dolayısı ile hem mali kayıplara hem de SGK denetimlerinde sorunlara neden olur. 

Örneğin, brüt ücret üzerinden yanlış prim kesilmesi, hem işçi hem de işveren için hak kaybıdır.

Çalışan Bilgilerinin Güncel Olmaması

Ad, soyad, SGK sicil no, görev unvanı, maaş güncellemeleri, departman değişiklikleri gibi bilgiler düzenli güncellenmelidir. Bordro, özlük bilgileriyle birebir uyumlu olmalıdır. Özellikle yeni işe girişler veya maaş zamlarından sonra bu bilgilerin sisteme işlenmemesi, hem bordroda hata yaratır hem de çalışanlar nezdinde güvensizlik doğurur.

Net Ücret Üzerinden Bordro Düzenlenmesi

Bazı işletmeler yalnızca net maaşı bildikleri için bordroyu bu bilgi üzerinden düzenlemeye çalışır. Oysa yasal olarak bordro, brüt ücret üzerinden düzenlenmelidir. Kesintiler, vergiler ve SGK primleri brüt ücret üzerinden hesaplanır. Net ücretten geriye doğru hesap yapmak, birçok teknik ve yasal hataya zemin hazırlar. Gözden kaçan hataların ortak sonucu hem işveren hem de çalışan için pek sevimli olamayacağını söyleyebiliriz. Çalışan açısından maaş belirsizliği ve güvensizlik, işveren açısından ise cezai yaptırımlar ve denetim riski söz konusudur.

Bordro Hazırlamayı Kolaylaştıran Uygulamalar

Geleneksel olarak bordrolar genellikle Excel tabloları ile hazırlanır. Excel ile bordro hesaplaması yapmak üçük işletmeler için başlangıç aşamasında yeterli gibi görünse de uzun vadede büyük sorunlara neden olabilir. Çünkü Excel tabanlı sistemlerde:

• Formül hataları sık yaşanır
• Dosyalar manuel olarak kontrol edilmek zorundadır
• Vergi ve SGK değişiklikleri elle güncellenmelidir
• Birden fazla personeli olan firmalarda zaman yönetimi zorlaşır

Bu sorunları aşmak isteyen işletmeler için artık daha profesyonel çözümler mevcut.

Bordro Hazırlama Yazılımları

Bordro yazılımları, çalışan verilerini otomatik çeken, yasal mevzuatlara göre güncellenmiş hesaplamalar yapan, çıktıları doğrudan arşivleyebilen sistemlerdir. Bu yazılımlar sayesinde:

• Brüt maaş üzerinden otomatik hesaplama yapılır
• SGK ve vergi oranları yazılım tarafından güncellenir
• Fazla mesai ve izin günleri kolayca entegre edilir
• Tüm çalışanlar için bordrolar topluca hazırlanabilir
• e-Bordro çıktısı ve dijital imza gibi fonksiyonlar desteklenir

Bulut Tabanlı Uygulamalar

Son yıllarda öne çıkan bir diğer çözüm de bulut tabanlı insan kaynakları platformlarıdır. Bu sistemler, verilerin kaybolmasını önler, mobil erişim imkânı sunar ve bordro dışında izin, puantaj, performans gibi modüllerle entegre çalışabilir.

Bulut sistemlerinin öne çıkan avantajları:

• Her yerden erişim
• Otomatik yedekleme
• Güncel yasal mevzuata uyum
• Dijital imza ve onay süreçleri

Bordro Sürecinde Otomasyonun Önemi

Bordro hazırlama süreci, tekrarlayan ve hata yapmaya açık bir yapıdadır. Bordro işlemlerinde otomasyon kullanmak sadece zamandan değil, aynı zamanda insan hatasından da tasarruf sağlar. Kısacası, doğru uygulamayı seçerek sadece bordro değil; çalışan ilişkileri, resmi bildirimler ve şirket içi güveni de profesyonel bir yapıya kavuşturabilirsiniz.

Bordro hazırlama süreci, sadece maaş hesaplamaktan ibaret değildir; yasal sorumlulukların eksiksiz yerine getirildiği, çalışanlarla kurulan güvenin pekiştirildiği stratejik bir süreçtir. Yapılan küçük hatalar, hem işletmenin itibarına hem de finansal sağlığına zarar verebilir. Bu nedenle bordroyu doğru, eksiksiz ve sistemli şekilde hazırlamak her işverenin önceliği olmalıdır. İster manuel ister dijital yöntemlerle çalışın, önemli olan şeffaf, hatasız ve yasalara uygun bir süreç yürütmektir. Unutmayın, iyi hazırlanmış bir bordro sadece bir belge değil; çalışan memnuniyetinin, şirket disiplini ve profesyonelliğin de güçlü bir göstergesidir.