Net maaş, çalışanın eline geçen gerçek tutardır. Ancak bu tutar, çalışanın anlaştığı brüt maaş üzerinden çeşitli yasal kesintiler yapılarak hesaplanır. Bu sürecin doğru yürütülmesi hem çalışan haklarının korunması hem de işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi açısından son derece önemlidir.
Bu yazıda, net maaş nasıl hesaplanır, bordroda hangi kalemler yer alır, hangi oranlarla kesinti yapılır gibi tüm detayları adım adım ele alacağız.
Net maaş, çalışanın eline geçen, tüm kesintilerin düşülmüş olduğu tutardır. Brüt maaş ise, çalışana ödenmesi taahhüt edilen ancak vergi ve sigorta kesintileri çıkarılmamış olan tutardır.
Örnek: Brüt maaşınız 10.000 TL ise, net maaşınız yaklaşık 8.300 TL civarında olacaktır.
İşverenler, çalışanların maaşlarını öderken devlete çeşitli vergi ve sigorta ödemeleri yapmak zorundadır. Bu nedenle, brüt maaşınızın bir kısmı kesintilere gider ve elinize net maaş olarak geçer.
İlk olarak brüt maaş kavramını netleştirelim. Brüt maaş, çalışanın işverenden maaş olarak hak ettiği toplam tutardır. Bu tutar, herhangi bir kesinti yapılmamış haliyle, işverenin çalışana ödemeyi taahhüt ettiği maaştır.
Brüt maaş, aşağıdaki kalemleri içerir:
Bu kesintilerin ardından kalan tutar ise net maaş olarak tanımlanır.
Net maaşın hesaplanması için izlenen adımlar genellikle şu şekildedir:
Çalışanın brüt maaşından, sosyal güvenlik kapsamında %14 oranında SGK işçi primi kesilir. Bu kesinti, emeklilik ve sağlık gibi sosyal güvenceler için yapılır.
Örnek:
Brüt maaş: 30.000 TL
SGK primi: 30.000 x %14 = 4.200 TL
Brüt maaş üzerinden ayrıca %1 oranında işsizlik sigortası primi kesilir. Bu, çalışan işsiz kalması durumunda işsizlik maaşı alabilmesini sağlar.
Hesaplama:
30.000 x %1 = 300 TL
Gelir vergisi, çalışanın elde ettiği gelir üzerinden, artan oranlı olarak hesaplanır. Türkiye’de gelir vergisi dilimleri yıllık olarak belirlenir ve genellikle aşağıdaki gibidir:
Bordro hazırlanırken, çalışanın yıl içinde toplam kazancı dikkate alınır ve o ay hangi dilimdeyse, o oranla vergilendirilir.
Örnek:
Brüt maaş: 30.000 TL
Gelir vergisi: %20 diliminde
Vergi matrahı: Brüt maaş - SGK + işsizlik primi = 30.000 - 4.200 - 300 = 25.500
Gelir vergisi: 25.500 x %20 = 5.100 TL
Not: Asgari geçim indirimi (AGİ), 2022 itibarıyla maaşın içinde yer almakta ve ayrıca gösterilmemektedir.
Damga vergisi, maaş bordrosu üzerinden alınan bir vergi türüdür ve sabit bir oran olan %0,759 ile hesaplanır.
Hesaplama:
Brüt maaş x 0,00759 = 30.000 x 0,00759 = 227,70 TL
Tüm kesintileri çıkardıktan sonra net maaş şu şekilde hesaplanır:
Net Maaş = Brüt Maaş – (SGK Primi + İşsizlik Sigortası + Gelir Vergisi + Damga Vergisi)
Örnek Hesaplama:
Net Maaş = 10.000 – (1.400 + 100 + 1.275 + 75,90) = 7.149,10 TL
Ancak, bu hesaplamada AGİ (Asgari Geçim İndirimi) dikkate alınmamıştır. AGİ, çalışanın medeni durumuna ve çocuk sayısına göre değişir. Bordro hazırlanırken net rakama ulaşmak için önce bordro sürecinin temel adımlarını anlamak önemlidir; bu konuda detaylı bilgi için Bordro Nasıl Hazırlanır? İşverenler İçin Kapsamlı Rehber yazımızı inceleyebilirsiniz.
AGİ, çalışanların gelir vergisinden düşülen bir indirimdir. 2024 yılı için asgari geçim indirimi tutarı:
Örnek: Bekâr bir çalışan için 506,85 TL eklenirse:
7.149,10 TL + 506,85 TL = 7.655,95 TL net maaş elde edilir.
AGİ, tüm çalışanlar için geçerlidir. Ancak, evli ve çocuklu olanlar için indirim miktarı artar.
Aşağıda, 10.000 TL brüt maaş alan bekar bir çalışanın net maaş hesaplamasını görebilirsiniz:
Net maaş hesaplaması dışında bordroda şu bilgiler de yer alır:
Bilgilerin eksiksiz olması, bordronun hem yasal geçerlilik taşıması hem de çalışanla işveren arasında şeffaflık sağlaması açısından zorunludur.
Bordronuzu incelerken, yukarıdaki kalemlerin hepsinin doğru hesaplandığından emin olmalısınız. Eğer bir hata görürseniz, işvereninizle veya insan kaynakları departmanıyla iletişime geçmelisiniz.
Geleneksel yöntemlerle bordro hesaplamak, manuel işlem yoğunluğu nedeniyle hata payını artırır. Özellikle birden fazla çalışana sahip işletmelerde bu durum:
Bu nedenle günümüzde birçok firma dijital bordro yazılımları kullanarak bu süreci:
Eğer siz de bordro süreçlerinizi dijitalleştirmeyi düşünüyorsanız, İnsan Kaynakları Yazılımı İşinizi Nasıl Kolaylaştırır? başlıklı yazımızda bu dönüşümün işletmelere kattığı avantajları bulabilirsiniz.
Net maaş nasıl hesaplanır sorusu, sadece çalışanlar için değil, işverenlerin de titizlikle cevaplaması gereken bir konudur. Hatalı bordrolar, hem yasal yaptırımlara hem de personel memnuniyetsizliğine yol açabilir.
Bu nedenle bordro süreçlerinde:
Doğru hazırlanmış bir bordro, sadece maaşın değil; şirket güvenilirliğinin, çalışan bağlılığının ve yasal uyumluluğun da temel taşıdır. Vergi ve SGK hesabında yapılan hatalar net tutarı doğrudan etkiliyor; bu hatalardan kaçınmak için de ayrıca Bordro Hazırlamada 5 Kritik Hata ve Çözüm Yolları yazımızı da okumanızı öneririz.
Bordro okuryazarlığı neden önemli? Brüt-net maaş farkı, vergi kesintileri ve SGK primleri gibi konularda bilinçli olmak neden kritik?
Bordroda SGK ve vergi kesintileri nasıl hesaplanır? Gelir vergisi dilimleri, damga vergisi oranları ve net maaş hesabı detaylı şekilde anlatıldı.
Bordro hazırlarken dikkat edilmesi gerekenleri ve pratik adımları yazımızda keşfedin!
15 gün boyunca ücretsiz deneyin, kredi kartı gerekmez.
