Bordroda SGK ve Vergi Kesintileri Nasıl Hesaplanır?

Bordroda SGK ve Vergi Kesintileri Nasıl Hesaplanır?

Çalışan maaşlarının doğru ve şeffaf bir şekilde hesaplanabilmesi için bordroda yapılan kesintiler kritik öneme sahiptir. Özellikle çalışanların brüt maaş ile net maaş arasındaki farkın nedenlerini anlaması, işverenlerin ise yasal yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için bu kesintilerin doğru hesaplanması gerekir. Bu yazıda, SGK primi, gelir vergisi, damga vergisi ve diğer yasal kesintilerin bordroda nasıl hesaplandığını adım adım inceleyeceğiz. Ayrıca bordro süreçlerinin genel işleyişi hakkında daha geniş bilgi isterseniz, Bordro Nasıl Hazırlanır? İşverenler İçin Kapsamlı Rehber yazımıza da göz atabilirsiniz.

Bordroda Kesinti Kalemleri Nelerdir?

Bordroda yer alan başlıca kesinti kalemleri şunlardır:

1. SGK Primi (İşçi Payı)
2. İşsizlik Sigortası Primi
3. Gelir Vergisi
4. Damga Vergisi
5. (Varsa) Sendika Aidatı, Avans Kesintisi gibi özel kalemler

SGK Prim Kesintileri Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

SGK primleri, çalışanların sosyal güvenlik haklarından yararlanabilmesi için işveren ve çalışan tarafından ödenen zorunlu kesintilerdir. Bu primler, işsizlik sigortası, emeklilik, sağlık ve malullük gibi hakları kapsar.

SGK Prim Oranları (2024)

SGK Prim Hesaplama Örneği

Örneğin, brüt maaşı 10.000 TL olan bir çalışanın SGK kesintileri şu şekilde hesaplanır:

• Çalışan Payı: 10.000 TL x 15% = 1.500 TL
• İşveren Payı: 10.000 TL x 22,5% = 2.250 TL
• Toplam SGK Primi: 1.500 TL + 2.250 TL = 3.750 TL

Bu kesintiler, çalışanın net maaşını etkilerken, işveren de ek maliyet üstlenir.

Gelir Vergisi Kesintisi Nasıl Hesaplanır?

Gelir vergisi, çalışanların brüt ücretleri üzerinden hesaplanan ve devlete ödenen bir vergidir. Vergi oranları, gelir dilimlerine göre değişir.

2024 Gelir Vergisi Dilimleri

Gelir Vergisi Hesaplama Örneği

Brüt maaşı 10.000 TL olan bir çalışanın gelir vergisi şu şekilde hesaplanır:

1. SGK Primi (Çalışan Payı) Düşülür:

   • 10.000 TL - 1.500 TL = 8.500 TL (Vergi Matrahı)

2. Gelir Vergisi Hesaplanır:

   • 8.500 TL, 32.000 TL’nin altında olduğu için %15 vergi dilimine girer.

   • 8.500 TL x 15% = 1.275 TL

Eğer net maaşın nasıl şekillendiğini daha detaylı öğrenmek isterseniz, Net Maaş Nasıl Hesaplanır? Brüt Maaştan Net Ücret Rehberi yazımız da size yol gösterebilir.

Damga Vergisi Nedir ve Nasıl Kesilir?

Damga vergisi, resmi belgeler üzerinden alınan bir vergi türüdür. Bordroda, çalışanın brüt maaşı üzerinden binde 7,59 oranında kesilir.

Damga Vergisi Hesaplama Örneği

• Brüt maaş: 10.000 TL
• Damga vergisi: 10.000 TL x 0,00759 = 75,90 TL

Net Maaş Nasıl Hesaplanır?

Net maaş, brüt maaştan SGK primi, gelir vergisi ve damga vergisi düşüldükten sonra kalan tutardır.

Net Maaş Hesaplama Formülü

Net Maaş = Brüt Maaş - (SGK Primi + Gelir Vergisi + Damga Vergisi)

Örneğimizdeki çalışanın net maaşı:

• Brüt maaş: 10.000 TL
• SGK primi: 1.500 TL
• Gelir vergisi: 1.275 TL
• Damga vergisi: 75,90 TL
• Net Maaş = 10.000 - (1.500 + 1.275 + 75,90) = 7.149,10 TL

İşveren Maliyeti Ne Kadardır?

İşveren, çalışana ödenen brüt maaşın yanı sıra SGK işveren payı ve işsizlik sigortası gibi ek maliyetler üstlenir.

İşveren Maliyeti Hesaplama Örneği

• Brüt maaş: 10.000 TL
• SGK işveren payı (%22,5): 2.250 TL
• İşveren toplam maliyeti: 10.000 TL + 2.250 TL = 12.250 TL

Toplam Kesinti ve Net Maaş

Örnek bordro kesintilerini özetleyelim:

Asgari Geçim İndirimi (AGİ) Nedir?

AGİ, çalışanların maaşlarından düşülen verginin bir kısmının devlet tarafından desteklenmesidir. Medeni durum ve çocuk sayısına göre değişir.

2024 AGİ Tutarları (Aylık ):

Örnek:

• Bekar bir çalışanın AGİ’si 354,69 TL’dir ve bu tutar, net maaşa eklenir.

Kesintilerde Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Yıllık Vergi Matrahı Takibi

Çalışan yıl içinde daha çok kazandıkça, gelir vergisi oranı artar. Bu nedenle ocak ayında %15 vergi kesintisi olurken, eylülde %20 ya da %27 olabilir.

2. Asgari Geçim İndirimi (AGİ) Kalktı

2022 yılı itibariyle AGİ kaldırıldı, bu nedenle bordrolarda yer almaz.

3. Engelli Vergi İndirimi

Engelli personel için gelir vergisi matrahında ilave indirim uygulanabilir.

4. Ek Ödeme ve Primlerde Vergi

Yemek kartı, yol yardımı, ikramiye gibi ödemeler, vergiye tabidir. Ancak bazı istisna limitleri mevcuttur. Örneğin, 2025 için yemek kartında KDV dahil 170 TL'ye kadar olan kısım vergiden muaftır.

SGK ve Vergi Kesintilerinin Yanlış Hesaplanması Ne Gibi Sorunlara Yol Açar?

• Yasal yaptırımlar: Eksik SGK bildirimi ya da yanlış vergi beyanı işverene para cezası olarak dönebilir.
• Çalışan memnuniyetsizliği: Net maaşın eksik görünmesi, çalışanlar arasında güven sorununa yol açabilir.
• Denetim riskleri: Vergi ve SGK denetimlerinde eksik veya hatalı bordro tespiti ciddi cezalara neden olabilir.
   

​​​​​​​

Dijital Bordro Sistemleriyle Hesaplama Süreci Nasıl Kolaylaşır?

Geleneksel yöntemlerle bordro hazırlamak hem zaman alır hem de hata riski taşır. Oysa dijital sistemlerle:

• Güncel mevzuat otomatik uygulanır.
• Hesaplamalar anlık ve doğru şekilde yapılır.
• SGK ve vergi raporları hazır hâlde sunulur.
• Çalışanlar, bordrolarına 7/24 erişebilir.

Bu konuyu daha ayrıntılı öğrenmek isterseniz, E-Bordro Nasıl Hazırlanır? Yasal Geçerliliği Nedir? yazımıza da göz atabilirsiniz. Ayrıca, İşverenler İçin Bordro Rehberi: Hatalardan Nasıl Kaçınırsınız? yazımızda da sık yapılan hataları öğrenerek daha sağlıklı bir bordro süreci yürütebilirsiniz.

Net maaşı etkileyen yasal kesintiler, bordronun çekirdeğidir. Hem çalışanların hem de işverenlerin bu oranları ve hesaplama mantığını iyi bilmesi gerekir. Bordroda SGK ve vergi kesintileri, sade görünse de arkasında detaylı bir yasal sistem vardır. Bu yapının doğru uygulanması, şeffaf, adil ve yasalara uyumlu bir çalışan-işveren ilişkisi kurmanın temelidir.